Inleiding

Zoetermeer maakt werk van de energietransitie.

Zoetermeer wil werk maken van de energietransitie. Daarbij is het van belang dat ze enerzijds zicht krijgt op wat mensen al doen (het gedrag) maar ook wat het draagvlak voor maatregelen is (de mening). Zoetermeer heeft toegang tot veel data-bestanden. Deze zijn aangevuld met een flitspeiling. In deze casus – die niet is gemaakt in opdracht van de gemeente Zoetermeer of waar de gemeente enige betrokkenheid bij heeft gehad – verdiepen we op welke wijze big-data analyses helpen om beleid te maken, te evalueren en bij te stellen.

 

Er is naast steun ook veel maatschappelijke weerstand als het gaat om de energietransitie. Het is belangrijk om beleid en communicatie vanuit de overheid zodanig vorm te geven dat enerzijds alle burgers in de afwegingen betrokken worden en anderzijds dat de overheid in de strategie rond energietransitie het draagvlak met maatwerk kan vergroten.

Flitspeiling

Onder de inwoners van Zoetermeer is een flitspeiling gehouden.

De rijksoverheid wil Nederland moet van het gas af. Gemeenten krijgen daarbij naar verwachting een belangrijke rol. Dit onderdeel van de energietransitie stond centraal in het onderzoek voor Zoetermeer. Gemeten is wat mensen al hebben gedaan (gedrag) en waartoe mensen bereid zouden zijn (meningen). Om dit vorm te geven is er onder de inwoners een flitspeiling gehouden.

Inwonersaantal 124695
Deelnemers peiling 988
Aantal buurten 26

Van iedere buurt in Zoetermeer is bekend hoeveel mensen de flitspeiling hebben ingevuld. Exacte adressen van deze mensen zijn niet bekend. Daarmee is de flitspeiling privacy-proof. Er is geen tot individuele personen herleidbare informatie beschikbaar.

Resultaten uit de flitspeiling

Uit de flitspeiling zijn allerlei resultaten af te leiden.

Uit de resultaten van de flitspeiling zijn resultaten af te leiden en conclusies te trekken.

Van de respondenten zegt een derde dat er geen goede reden is van het aardgas af te gaan en een derde omdat de overheid het wil. Bijna 1 op 5 huishoudens onder de respondenten heeft al zonnepanelen. Bijna de helft van de respondenten zegt de komende jaren niets te gaan doen om van het gas af te kunnen.

Beperkingen

Dit soort analyses hebben beperkingen

De analyses van dit soort peilingen hebben potentieel maar ook beperkingen. Zelfs als je de uitkomsten verfijnt naar buurtniveau, blijven er een aantal serieuze vragen open staan:

  • Waar zit je verborgen potentieel?
  • Drukt de uitkomst de bevolking voldoende fijnmazig uit?
  • Waar wonen de verschillende meningen?
  • Wie zijn de mensen achter de meningen?

Met de inzet van big-data is het mogelijk om de uitkomsten van flitspeilingen, enquêtes en rapportages van menselijk gedrag verder te verrijken tot op zescijferig postcodeniveau. Dat zijn gemiddeld 20 huizen.

Big-data gedreven geo-targeting

Beleidsontwikkeling, evaluatie en bijsturing op basis van enquêtes, peilingen en data-bestanden met gedrag naar een nieuw niveau getild.

Met de antwoorden van de deelnemers aan de flitspeiling in combinatie met de big-data analyses van e-Canvasser kan per zescijferige postcode de mate van steun voor gedrag of meningen bepaald worden.

BUURTKAART

Blauwe blokjes: hoge mate van steun voor zonnepanelen
Rode blokjes: lage mate van steun voor zonnepanelen

POSTCODEKAART

Blauwe postcode: veel steun te verwachten voor zonnepanelen
Paarse postcode: mensen zijn te overtuigen zonnepanelen in te zetten
Rode postcodes: geen steun te verwachten voor zonnepanelen

SOCIAL MEDIA KAART

Blauwe gebieden: veel steun te verwachten voor zonnepanelen
Paarse gebieden: mensen zijn te overtuigen voor zonnepanelen
Rode gebieden: geen steun te verwachten voor zonnepanelen

Voor ieder van de antwoorden waarin gedrag of meningen van burgers besloten ligt, zijn dergelijke kaarten te maken. Daarmee kan op zeer fijnmazig niveau nagegaan worden waar bepaald gedrag kan worden gevonden en waar bepaalde meningen bestaan. Dit heeft grote invloed op beleids-implementatie en communicatie en helpt om strategieën te ontwikkelen om draagvlak te bouwen.

Social profiling van de respondenten

Demografische antwoorden verleiden tot social profiling.

Beperkingen

Steun voor zonnepanelen in Zoetermeer wordt gevonden onder mensen die wonen in een koophuis zonder VVE en bij mensen die in de leeftijdscategorie 30-39 jaar en 50-59 jaar vallen. Opleiding, geslacht en andere gegevens kunnen gevraagd worden. Maar de vraag die opkomt: wat zegt dit?

Burger-DNA

Burger-DNA bepaalt de doelgroep beter dan social profiling

Onduidelijk is wat de gemeten demografische waarden voor relevantie hebben voor de uitkomsten van het onderzoek. Burgerprofielen op basis van social profiling zijn te grof en te statisch; de volgende stap is flexibel en fijnmazig: het burgerDNA. Voor Zoetermeer geldt dat steun voor zonnepanelen gevonden kan worden onder hen die gemiddeld een hoger inkomen hebben, in relatief goedkopere huizen wonen en geen schoolgaande kinderen meer hebben. Deze factoren hebben een significante statistische relatie met steun voor zonnecollectoren. Dit heeft grote invloed op het communicatiebeleid in woord, beeld en boodschap.

Burger-DNA significantie verband
Gemiddeld inkomen 6,9 positief
Gemiddelde WOZ 5,7 negatief
Leeftijd% 0-14 jaar 3,9 negatief
Overtuig de burger

Verandering van gedrag of meningen

Burgers hebben altijd keuzes. Een overheid die burgers van gedrag of mening wil laten veranderen, moet opties aanbieden die dicht bij de burger liggen. Op basis van de resultaten uit de enquête, flitspeiling of bronbestand met gedrag, kan bepaald worden welke gedragingen en meningen van burgers dicht bij elkaar liggen. Alleen als er een verband is, zal de burger geneigd zijn tot gedrags- of meningsverandering. In Zoetermeer wonen de mensen die vloerisolatie en warmtepanelen overwegen dicht bij elkaar. Mensen die zonnepanelen overwegen, hebben voorlopig nog geen oor naar iets anders.

Samenvatting

Met big-data gedreven geo-targeting is beleid te bepalen, evalueren en bij te sturen

Als u de beschikking heeft over data-bestanden waarin gedrag of meningen van een deel van uw burgers in is opgeslagen (of als u deze bestanden samen met e-Canvasser wilt opbouwen), dan kan e-Canvasser u helpen om:

  • per postcode te bepalen of er sprake is van steun, potentie of geen steun
  • te bepalen welke demografische kenmerken een statistisch significante relatie hebben met gedrag of mening
  • tussen welke gedragingen of meningen groepen burgers bereid zijn te bewegen

Big-data gedreven geo-targeting van e-Canvasser helpt u om beleidsvorming, evaluatie en bijsturing vorm te geven of draagvlak te bouwen. Alle resultaten zijn beschikbaar in een online web-omgeving, waarmee u binnen de interactieve kaarten zeer vergaande analyses kunt maken die tot op heden onbereikbaar bleven. e-Canvasser staat u graag tot dienst om u toegang te geven tot de toekomst van big-data gedreven beleidsvorming.

e-Canvasser webportaal voor interactieve kaarten en diepgaande analyses